رسومی کهن برای یک سوگ همیشگی

در گوشه و کنار استان کرمانشاه در ماه محرم مراسمات خاصی برگزار می شود که هر یک در نوع خود مورد استقبال قرار می گیرند.

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا به نقل از مرصاد در گوشه و کنار استان کرمانشاه در ماه محرم مراسم خاصی برگزار می شود که هر یک در نوع خود مورد استقبال قرار می گیرند.

مراسم عزاداری در سنقروکلیایی

به گزارش سهیل سنقر، برگزاری و شرکت در مراسم و مجالس عزاداری های مذهبی در شهرستان سنقر از اهمیت به سزایی برخوردار بوده و هست و در کلیه ایام رحلت و شهادت ائمه و معصومین مراسم به خصوصی در مساجد و محافل برگزار می شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

دادن آش نذری با عناوین (امام آشی) و (نذری آشی )، ذبح گاو یا گوسفند و تقسیم گوشت آنها با عنوان ( امام خیری) برگزاری مراسم روضه خوانی در منازل و مساجد، پخش حلوا، شله زرد، خرما، شربت، شیر، حلیم و ... در بین عزاداران در روز های به خصوص، شرکت بی ریای اقشار مختلف در مراسم عزاداری و روضه خوانی همگی نشان از ارادت خالصانه مردم این شهر به اهل بیت است.

عزاداری در ماه محرم از شب های اول این ماه در مساجد و تکایا آغاز و در حالیکه علم ها و بیرق ها پیشاپیش در حرکتند دسته جات سینه زن و زنجیر زن هر محله ای به دنبال علم های محله خودپس از طی مسافتی در داخل و حومه شهر مجددا مراسم را در مسجد محله خود ختم می نمایند.

مراسم روضه خوانی نیز همزمان با آغاز ماه محرم در منازل و مساجد به صورت زنانه و مردانه منعقد است.

عصر روز تاسوعا و شب عاشورا نیز مراسم سینه زنی و زنجیر زنی در داخل و حومه شهر و در مساجد محله مربوطه برگزار می شود.

مراسم عزاداری روز عاشورا از ساعات اولیه صبح عاشورا با پخش شیر و حلیم از درب منازل آغاز می شود.

در گذشته بامداد روز عاشورا تعدادی از افراد قمه زن در جایی تجمع می کردند و به قمه زنی می پرداختند که خوشبختانه دیگر این مراسم سالهاست که برگزار نمی شود.

دسته جات سینه زن و زنجیر زن در ساعات اولیه صبح روز عاشورا به دنبال علم های محله خود در مسیر معین به عزاداری و نوحه سرایی می پردازند و گاهی افرادی که نذری دارند گوسفندی در پیش پای علمدارها و دسته جات ذبح می کنند.

عده ای از زنان طبق عقیده و نیت خود روسری یا چفیه یا لباس فرزندان خود را در مسیر مربوطه زیر پای عزاداران و دسته جات پهن می کنند تا از روی آن عبور کنند و معتقدند که آنرا متبرک کرده اند. افرادی که در گوشه و کنار مشاهده می شوند که با ظروفی در دست مشغول پخش شربت یا آب خنک در بین عزاداران هستند.

در این ایام هر کسی از اهالی سعی می نماید در مراسم مسجد محله ای که در آن به دنیا آمده است شرکت نماید. حتی اگر به محله ای دیگر نقل مکان کرده باشد باز هم در دسته جات سینه زنی یا زنجیر زنی محله قدیمی خود به عزاداری می پردازد.

سنقری های مقیم سایر شهرستانها نیز اغلب در ایام تاسوعا و عاشورا جهت شرکت در این مراسم به دیار خود برمی گردند.

قبلا در ظهر عاشورا کلیه دسته جات و هیات های عزاداری سطح شهر در محوطه امامزاده احمد تجمع و به نوحه سرایی دسته جمعی می پرداختند که در سالهای اخیر بجز محوطه امامزاده تعدادی از دسته جات در میدان مرکزی شهر نیز تجمع و عزاداری می نمایند.

سپس دستجات هر محله ای بطرف مسجد مربوطه حرکت و مراسم در آنجا ختم می شود و گروهی از عزاداران برای صرف نهار به منزلی که دعوت شده اند می روند.

افرادی که آش نذری (حلیم) یا به گویش محلی (هلیسه) دارند در این روز درب منازل خود را به روی هر رهگذر و میهمان باز می گذارند و مقداری از این آش نیز در بین نیازمندان تقسیم می شود.

بعد از ظهر روز عاشورا مجددا عزاداری از مسجد شروع و پس از عبور دسته جات از چندین خیابان به مسجد برگشته و ختم می کنند.

مراسم شام غریبان هم در شب عاشورا در مساجد برقرار است. روز سوم و اربعین نیز مراسم سینه زنی و زنجیر زنی در سطح شهر و مساجد برگزار و در مسجد محله ختم می شود.

از قدیمی ترین دسته جات عزاداری می توان دسته جات محله پیره، امامزاده، سرچقا، چهار بلاغی، پیره سوند و هادره را نام برد.

آداب و رسوم عزاداری ماه محرم در شهرستان هرسین

به گزارش شبکه اطلاع رسانی مرصاد به نقل از دیوانگاه، با فرارسیدن ماه محرم همه چیز حال و هوای محرم پیدا می کند و همه در تکاپوی این هستند که برنامه های محرم را هرچه باشکوه تر و با عظمت تر برگزار کنند.

مردم شهرستان هرسین نیز در ایام دهه اول محرم مانند سایر هموطنان، با شیوه های خاص خود با حضور در مساجد، حسینیه ها و تکایا به سوگواری سید شهدا (ع) می پردازند.

مردم شهرستان هرسین تقریباً یک هفته قبل از شروع ماه محرم با تهیه پارچه‌های سیاه و داربست‌های فلزی به شیوه سنتی تکیه‌های عزاداری در سطح محله های مختلف شهرستان دایر می‌کنند و با آماده کردن ابزار عزاداری خاص این ایام خود را برای عزاداری ایام محرم آماده می‌کنند.

در هرسین سینه‌زن‌ها و دسته‌های زنجیرزنی دسته دسته گرد هم می‌آ‌یند و در داخل هیئت‌ ها به عزاداری می‌پردازند؛ و معمولاً هیات های مذهبی از روز چهارم ماه محرم با حرکت دسته های سینه زنی و زنجیرزنی در کوچه و خیابان ها خود را برای برپایی اصلی ترین مراسم عزاداری در ایام تاسوعا و عاشورا آماده می سازند.

در این ایام مجالس مختلفی در شهرستان هرسین برگزار می شود که هر کدام از این مراسمات مختص به یکی از شهدای کربلاست که از آن جمله می توان به برگزاری مراسم شیرخوارگان حسینی در اولین جمعه از ماه محرم و همایش احلی من العسل با حضور پرشور نوجوانان اشاره کرد.

از جمله نکات قابل توجه در بین هیئت های عزاداری شهرستان به خصوص هیئت ها قدیمی در منطقه ماندگاری اشعار حماسی و سنتی است که البته توسط افراد مسن تر خوانده می شود و بعضا این اشعار را از حفظ هستند.

سفره های نذری

سفره های نذری از دیرباز در بین عزاداری های هرسین متداول بوده است، و معمولا، در آن غذاهای نذری و خرما، آش، حلیم، شله زرد و... بین عزاداران حسینی توزیع و پخش می شود. و این رسم بیشتر در شب و روز های تاسوعا و عاشورا انجام می گیرد.

مراسم تاسوعا و عاشورا

مراسم تاسوعا و عاشورا یکی از باشکوهترین مراسمات در هرسین است که همه ساله با تجمع خیل عظیمی از عزاداران حسینی با راه اندازی دسته های سینه زنی و زنجیرزنی از نقاط مختلف شهرستان به سمت امامزاده مهدی(ع) شهرستان حرکت می کنند و در آنجا جایگاهی برای مداحی مداحان اهل بیت(ع) در نظر گرفته شده است و مقابل منزل آیت الله نجفی(ره) تجمع می کنند و در آنجا به سینه زنی و زنجیر زنی می پردازند.

تعزیه خوانی

از جمله دیگر مراسماتی که در روز عاشورا در هرسین برگزار می شود تعزیه خوانی است که این برنامه چند سالی است که به همت یکی از هیئت های مذهبی شهرستان برگزار شده که در این تعزیه خوانی واقعهٔ کربلا به دست افرادی که هر یک نقشی از شخصیت های اصلی را بر دوش دارند، نشان داده می شود.

نماز ظهر عاشورا

برگزاری نماز ظهر عاشور از دیگر برنامه های این روز است که عزاداران و هیات مذهبی شهر هرسین به یاد ظهر عاشورا هرساله هنگام اذان ظهر در روز عاشورا در محل مسجد مصلی آیت الله حجتی(ره) جمع می شوند و نماز ظهر عاشورا را به جا می‌آورند که بدین گونه مراسم سوگواری دهه محرم به پایان می‌رسد.

مراسم شام غریبان در هرسین پایانی ترین مراسم روز عاشورا در شهرستان است. در این مراسم مردم با حضور در مزار شهدای شهرستان و قبور اموات با روشن کردن شمع برای آنها طلب آمرزش کرده و برای غریبی اسرای کربلا عزاداری می کنند.

آداب و رسوم عزاداری ماه محرم در شهرستان روانسر

به گزارش شبکه اطلاع رسانی مرصاد به نقل از سراب روانسر، هر ساله با آغاز ماه محرم شهر روانسر و روستاهای دهستان حسن آباد حال و هوای دیگری به خود می‌گیرد و مردم بمانند سایر هموطنان، با شیوه های خاص خود به سوگواری می پردازند.

هیات مذهبی شهرستان از شب اول محرم هرشب در روستاهای سطح شهرستان مجالس عزاداری و سینه زنی بر پا می کنند.

در برپایی سفره های نذری که از دیرباز در بین عزاداران متداول بوده است زنان بیشتر همکاری خواهند کرد و در این مجالس علاوه بر انجام مراسم دعا و در رفع مشکلات به همدیگر کمک می کنند. معمولا، در آن برنج پلو، خورشت، نان و خرما، آش، حلیم، شله زرد و شربت بین عزاداران توزیع می شود که این رسم بیشتر در شب و روز های تاسوعا و عاشورا انجام می گیرد.

برگزاری مراسم شیرخوارگان حسینی

یکی دیگر از آئین ها و مراسمات مرسوم در ایام محرم برگزاری مراسم شیرخوارگان حسینی به واسطه شهادت طفل 6 ماهه امام حسین (ع) می باشد که در برخی از روستاهای شهرستان روانسر (روستاهای دهستان حسن آباد) برپا می شود.

مراسم تاسوعا و عاشورا

همه ساله عزاداران از روستاهای شهرستان با راه اندازی دسته های سینه زنی و زنجیرزنی در تاسوعا و عاشورا در مسجد امام حسین(ع) جمع می شوند و در ادامه در سطح شهر به سینه زنی و زنجیر زنی می پردازند.

آیین عزاداری در روستای سراب قلعه شاهین سرپل ذهاب

به گزارش شبکه اطلاع رسانی مرصاد به نقل از بازی دراز، آئین های عزاداری در روستای سراب قلعه شاهین هر سال با شور و شوق حسینی برگزار می شود وعزاداران با تجدید میثاق با حضرت اباعبدالله الحسین(ع) این آئین های سوگواری را مستحکم تر می کنند.

مردم دهستان قلعه شاهین در دهه اول محرم رسم و رسومات خاصی دارند و هر کس به طرق مختلف ارادت خود را در این روزها به سیدالشهدا(ع) نشان می‌دهد.

روستای سراب قلعه شاهین با مردمانی خون گرم ومذهبی از روستاهای دهستان قلعه شاهین از توابع شهرستان سرپلذهاب است. مردم این روستا قبل از فرارسیدن ماه محرم الحرام مساجد و تکایای روستای خود را برای ماه محرم آماده می کنند و با حضور سرپرست هیئت های عزاداری به برنامه ریزی برنامه های این ماه می پردازند وبا سیاه پوشی سطح روستا وتکایا به پیشواز ماه عزا می روند.

این روستا در دهه اول ماه محرم مراسم های مختلفی را برگزار می کند که می توان به گرد همایی بزرگ عاشوراییان، خیمه سوزان، مراسم شیرخوارگان، زنجیر زنی و اجرای تعزیعه اشاره کرد.

یکی از مراسم های خاص و ویژه این روستا گردهمایی بزرگ عاشورایانی است که هرساله در روز هشتم محرم با حضور جمع کثیری از عزاداران در این روستا برگزار می شود.

در این روز خیمه سفید رنگی به نماد خیمه کاروان امام حسین(ع) برافراشته می شود و شخصی از روستا با پوشیدن لباس قرمزو سوار بر اسبی مزین به پارچه قرمز به سمت خیمه یورش می برد وآن را به آتش می کشد.

همزمان با شعله ور شدن آتش نوای یا حسین یاحسین فضای روستا را طنین انداز می کند و زنان روستایی به رسم محلی خود شروع به شیون وزاری می کنند وبر سروسینه می زنند.

این مراسم با مداحی مداحان اهل بیت(ع) تا نزدیک غروب آفتاب ادامه پیدا می کند.

دهستان قلعه شاهین در 12کیلومتری شهرستان سرپلذهاب قرار دارد.

سنت محرمی مردمان قصرشیرین

به گزارش شبکه اطلاع رسانی مرصاد به نقل از الوند خبر، محرم و عاشورا از دیر باز با زندگی مردم شهرستان قصرشیرین و با نهاد و سرشت اهالی مسلمان این دیار که تا دشت کربلا فاصله چندانی ندارد عجین شده است.

چند روز قبل از آغاز ماه محرم مساجد و هئیت های عزاداری برای مراسم ماه محرم آماده شده و چادرها و خیمه‌ها برای اجرای روضه‌خوانی و تعزیه برپا می‌شود.

شهرستان قصرشیرین از نظر فرهنگ و آداب و سنن در ماه محرم دارای جایگاه خاصی است به گونه ای که مردم این شهر با نصب پرچم های امام حسین (ع) و پارچه های مشکی و نصب پارچه نوشته هایی از سخنان امام حسین (ع) در سطح شهر، مساجد، ادارات، نهادها و منازل و مغازه ها , به استقبال ماه محرم می روند.

کلیه تکایا مساجد و حسینیه ها از چند روز پیش از ماه محرم سیاه پوش می‌شوند و از روز اول ماه محرم مراسم عزاداری آغاز می‌شود مردم در دسته و هیات‌های زنجیر زنی و سینه زنی به مساجد و تکایا می‌روند و کسانی که نذر دارند نذورات خود را بین مردم پخش می‌کنند.

در شهرستان قصرشیرین عاشقان و شیفتگان اباعبدالله الحسین(ع) تا پاسی از شب بصورت دسته جمعی در مساجد، تکایا، و حسینیه ها، مجالس و مراسمات سینه زنی و نوحه خوانی به گویش های محلی (کردی) و فارسی در سوگ مولای خود حضرت سید الشهدا برپا می کنند.

اکثر مردم این شهرستان اعم از پیر و جوان، زن و مرد، کوچک و بزرگ با پوشیدن جامه سیاه و شرکت خودجوش در محافل عزاداری، عشق و ارادت قلبی خود را به حسین بن علی (ع) و دیگر شهدای مظلوم کربلا نشان می دهند.

یکی از سنت های مردم شهرستان قصرشیرین در روز تاسوعا و عاشورا این است ک ه با پای پیاده و بعضا با پای برهنه همراه با عزاداری مسیر گلزار شهدای شهرستان را طی میکنند و در آنجا همه هیئت ها به هم وصل می شوند و با نوحه خوانی و سینه زنی نوعی همایش عاشواریی را خلق می کنند و در پایان نماز جماعت ظهر عاشورا در کنار قبور مطهر شهدا خوانده می شود.

سنتی دیگر که می توان به آن اشاره کرد پختن حلیم نذری است. برخی از خانواده ها یک روز قبل از پخت حلیم به همسایگان و اقوام و نزدیکان خود خبر می دهند که فلان شب در منزل حلیم می پزم که همه آشنایان می آیند و در دور حلیم جمع می شوند و تا صبح برای امام حسین(ع) و دیگر یاران باوفایش اشک ماتم می ریزند و با به هم زدن حلیم حاجت خود را می گیرند. فردای آن روز بس از آماده شدن حلیم را در بین همسایگان و آشنایان تقسیم می کنند.

دسته روی در روز تاسوعا، اجرای مراسم تعذیه خوانی در روز عاشورا، پخش غذای نذری در بین زوار عتبات عالیات و مردم در روزهای تاسوعا و عاشورا و روزهای غیر از آن و همچنین خودداری از برگزاری آئین های جشن و شادی در ماه محرم و صفر از جمله آدابی است که در بین مردم قصرشیرین رایج است و می توان به آنها اشاره کرد.

نواختن ساز آیین چمر در شهرستان مرزی قصرشیرین دیگر رسمی است که برپا می شود. این ساز سرنا و دهل است که در مقامی به نام چمری سنگین و رزمی نواخته می شود و شگفت آنکه در زندگی ساکنان این منطقه از استان کرمانشاه و حوزه زاگرس موسیقی همواره در شادی ها و زندگی روزمره و عزا حضوری پر رنگ و محوری دارد و دارای مقام های ویژه ای برای این گونه آیین هاست.

مراسمِ عزاداری تاسوعا در کرمانشاه

به گزارش شبکه اطلاع رسانی مرصاد به نقل از پاک پرس، مردم کرمانشاه در شب تاسوعا در صحنِ زینبیه تکیه معاون الملک شهر کرمانشاه ( کوچه ای به صحنِ کربلا، بارگاه حضرت امام حسین(ع)، به راز و نیاز با معبود خود مشغول می شوند.

در ابتدای روز تاسوعا، اقشار مختلف در هیئت های عزاداری محله خود، حاضر شده و با نظم خاصی از محل استقرار خود خارج شده و در مسیرهای مشخص، به سوگواری می پردازند.

در این مراسم، افراد نشانه های عزاداری را در دستان خود گرفته و با نظم خاصی در جلوی هیئت، براه می افتند. مردان، زنان و بچه ها در سنین مختلف، در هیئت های عزاداری، مشارکت داشته و هر گروه اعمال خود را تا انتهای مراسم ادامه می دهد؛ مثلاً سینه زن، کار خود را انجام می دهد و نوحه خوان، با توجه به حرکت سوگواران، نوحه می خواند و ........

اکثرِ مردم در مسیر عبورِ هیئت ها جای گرفته و در حین عبور دسته های عزاداری، به سینه زدن و سوگواری می پردازند. بنابراین، می بینیم که این روزِ بزرگ به همه تعلق داشته و هر ساله، مراسم تاسوعا با شکوه هر چه بیشتر برگزار شده و خاطره و یاد شهیدان کربلا، همیشه در اذهان مردم جای دارد.

بعضی زنان نذر کرده و بین مردم سوگوار، شربت پخش می کنند. در هیئت ها نیز، به نشانه تشنگیِ شهیدان کربلا، میان عزاداران آب و شربت پخش می کنند. وفاداری حضرت عباس(ع) در افکار مردم کرمانشاه باعث شکل گیری ساخت آب انبار وسقاخانه در اندازه و اشکال مختلف شده است؛ بعنوان مثال، در تکیه معاون الملک، فضاهایی بعنوان آب انبار و سقاخانه وجود دارد.

مردان عزادار، شلواری سیاه به تن داشته و تن پوش بلندی را به همین رنگ، بر روی آن پوشیده و شال سبز یا سیاه رنگی را، بدور کمر می بندند.

در مراسم تاسوعا، دو نفر پارچه نوشته ای را بالای دستان خود نگه داشته؛ که معرف هیئت و محله آنان بوده است.

زنجیرزنان، مرد بوده و در دو صف جداگانه و موازی هم، در پشت نشانه های عزاداری به راه می افتند و هماهنگ با ضربات دهل، بر شانه های خود زنجیر می کوبند. یک یا چند نفر مداح، نوحه خوانده و زنجیرزنان را همراهی می کنند.

معمولاً،زنان در بعضی از هیئت های سوگوار، مشارکت دارند و در پشت سرِ مردان، به سینه زنی پرداخته و آنان را همراهی می کنند.

ترتیب قرار گرفتنِ افراد در هیئت های سینه زن، نظیرِ زنجیرزنان می باشد. مردان به دو صورت بدنبال نشانه های عزاداری براه می افتند: 1- در دو ردیف موازی و پشت سر هم 2-بصورتِ مجتمع و در کنار هم

دسته های سینه زن در حین راه رفتن، به سینه زنی مشغول هستند و معمولاً، جهت برقراری نظم، توقف کوتاهی صورت می پذیرد.

سینه زنان، در حسینیه ها و تکایای کرمانشاه، دایره وار گرد هم می ایستند. هر چه به مرکز این دایره نزدیک شویم؛ شور و حال سینه زنی، بیشتر از اطراف آن می باشد. در زمان سینه زدن، افراد هیچ تماسِ بدنی با یکدیگر ندارند و همگی با توجه به ریتم و آهنگ نوحه خوان، بر سینه می کوبند. سینه زنان، عباراتی را در جواب نوحه خوان و بصورت موزون بیان می کنند و سپس دست راست خود را بالا گرفته و با شور و حال وصف ناپذیری بالا و پایین پریده و در انتهای مراسم، بر سر و صورت خود می کوبند.

در روز تاسوعا، زنان، بصورت مجتمع در کنار هم پشتِ سرِ مردان براه افتاده و بر سینه می کوبند. در روز تاسوعا، اکثرِ هیئت های جنوبیِ شهر کرمانشاه، به تکیه معاون الملک مراجعه کرده و بمدت نیم ساعت به سینه زنی می پردازند. پس از اتمام عزاداری و روضه خوانی، پذیرایی صورت می پذیرد. ادامه مراسم سینه زنان، نظیرِ مراسم زنجیرزنان است.

بعضی از عزاداران نیت کرده و سرتاپای خود را گل گرفته و با پای برهنه در مراسم حاضر می شوند. اطرافیان، در گذشته بر روی سر عزاداران کاه می پاشیدند. عزاداران مسیر خود را تا هنگام ظهر، ادامه داده و سپس، جهت ادای نماز بسمت هیئت خود باز گشته؛ یا اینکه نماز را در جلوی مسجد جامع شهر کرمانشاه و به امامت نماینده محترم ولی فقیه اقامه می کنند. زنان، در محلِ استقرار هیئت به استقبال عزاداران شتافته و اسپند دود می کنند.

بانیان هیئت نیز با غذای نذری خود، از عزاداران پذیرایی بعمل آورده و مراسم به اتمام می رسد. البته بعضی هیئت ها، تا بعد از ظهر به عزاداری خود ادامه می دهند.

نشانه ها و وسایل عزاداری در روز تاسوعا

در گذشته، نشانه ها و وسایل عزاداری روز تاسوعا عبارت بود از: انواع بیرق در رنگ های سبز، قرمز، زرد، سفید، سیاه - سنج علمات - alamât ساز و دهل علم - - alam کتل - kotal ، خیمه در محل استقرار هیئت های عزاداری، گهواره کوچک و حجله نمادین.

عَلَم alam ، عبارت است از تنه باریک درختی بلند، به این ابعاد: چهار متر ارتفاع و پنج الی هفت سانتی متر قطر. پارچه های رنگارنگ نذری را در قسمت نوک چوب می پوشانند.

معمولاً پنجه فلزی به نوک چوب متصل است که منقوش به آیات نورانی قرآن بوده و در باورهای مردم، نماد قمر بنی هاشم است.

طریقه آماده ساختن علم: در اوایل دهه محرم، متولی حسینیه با کمک اهالی، فرش یا پارچه تمیزی را رو بسمت قبله پهن نموده و پشتی نسبتاً بزرگی را بر روی آن قرار داده و نوک چوب را از قسمت پنجه، بر روی پشتی می گذارند.

سپس مردی مسن، پارچه های سبز یا سیاه رنگ را بدور چوب می بندد. زنان از هنر خود استفاده نموده و لبه های پارچه را منجوق و مروارید دوزی کرده اند. این پارچه ها، توسط اهالی و بعنوان نذری، به متولی حسینیه سپرده می شود. معمولاً این پارچه ها از نوک چوب، تا یک الی یک متر و نیم پایین تر از آن، پیچیده و بسته می شود. علم را در بعضی از حسینیه ها، تا ایام تاسوعا و عاشورا، در حسینیه نگه داشته و معمولاً، شب ها یکنفر در حسینیه می خوابد و علم را تنها نمی گذارند. قابل ذکر است که پارچه های علم را پس از شام غریبان باز نموده و بعنوان تبرک، بین حاضرین تقسیم می کنند.

ارتباط علم و درخت بدین صورت است: در فرهنگ عامه مردم، بلندی درخت،نشان از عروج شهدا دارد. هرگاه شاخه های ضخیم درخت را قطع کنیم و یا درختی بر روی زمین بیفتد؛ بمعنای از بین رفتن درخت نمی باشد بلکه بعدها جوانه هایی در محل قطع شده،رویش کرده و بیشتر قامت خواهند کشید. بدین علت است که مردم این دیار،شهادت را پایان زندگی نمی دانند و در این فرهنگ،خون شهید همیشه در حال جوشش است و رمز حیات و مقاومت حق در برابر باطل، نمایان می شود. پس در فرهنگ عامیانه مردم ایران ارتباط خاصی بین درخت و شهید وجود دارد.

در گذشته، یکی از نشانه های عزاداری در شهر سنقر، خُمچِ xomče بوده است. خُمچِ xomče ، به سینی بزرگی گفته می شود که چندین چراغ توری را بصورت پلکانی بر روی آن قرار می دادند. اهالی سنقر، این خُمچِ ها را بر اساس نذر خود درست می کردند. از این نشانه، در شب های تاسوعا و عاشورا و شام غریبان، در عزاداری ها استفاده می شده است.

اهالی، ابتدا چراغ های توری را روشن می کردند و خُمچِ را با همان ترتیبی که ذکر شد؛ روی سر گذاشته و حمل می کردند. خُمچِ گردانان مدام در جلوی دسته های عزاداری و یا در فضای خالی زنجیرزنان، در حال رفت و آمد بودند.

در لفظ اهالی کرمانشاه به علامت، عَلَمات alamât گفته می شود. از آنجا که در شهرکرمانشاه کارگاهی جهت ساخت علامت وجود نداشته است؛ لذا بانیان حسینیه ها وتکایا، علامت ها را از شهرهای تهران، کرمان، یزد و یا اصفهان تهیه می کردند. هر علامت از اشکال و تکه هایی تشکیل شده است؛ که هر تکه آن در باورها و فرهنگ عامیانه مردم،بعنوان نمادی محسوب شده و مفهوم خاصی دارند.ترتیب و نحوه قرارگیری این اشکال در هر علامتی متفاوت است و تنوعِ زیبایی در میان اَشکال دیده می شود.

اسب ساده: اسب در فرهنگ عامه، نشانه پیام رسانی خبر شهادت ائمه به همه مردم است و نماد دیگر آن، بعنوان اسب امام حسین(ع)، ذوالجناح، شناخته شده است.

اسب بالدار: اسب بالدار، در باورهای مردم نشانه و نماد اسب پیامبر اکرم(ص)، بُراق، می باشد.

شیر: نماد و نشانه شجاعت و دلاوری و لقب حضرت علی(ع) است و بر اساس باورهای مردم، وظیفه محافظت از پیکر شهدا را بعهده داشته است.

در فرهنگ عامه به مطلب زیر بر می خوریم:

نام کنیز حضرت زینب، فِضِه، بوده است و آن بانوی بزرگوار در روز عاشورا به ایشان می گوید: به شیرِ ما سلام برسان و بگو که از پیکر مطهرِ شهدا محافظت نماید. کنیز حضرت زینب به دستور ایشان عمل می نماید و زمانیکه دشمنان، قصد اهانت به پیکر مطهر شهدا را داشتند؛ با شیر مواجه شده و از ترس، فرار می کنند.

هم اکنون، در مکانی واقع در بین الحرمین شریف، محلی بنام شیر فضه وجود دارد.

خورشید: در بعضی از علامت ها، این نشانه در بالای سر شیر قرار گرفته و نماد تابش انوار امامان معصوم به همه مردم است.

شمشیر: معمولاً در کنار شیر قرار گرفته و نمادِ محافظت از پیکر مطهرِ شهدایِ کربلا می باشد

دو اژدهایِ زنگوله دار: اژدها موجودی است اساطیری، و به این معناست که از آن دنیا برگشته و در فرهنگ عامه مردم، نمادی است جهت نابودی یزیدیان. یعنی اژدها برای نابودی یزیدیان به این دنیا باز گشته است. اژدها، در باوری دیگر، نشانه کم آبی و خشکسالی است.

کبوتر: در بعضی از علامت ها، پرهای سفید رنگی در بال کبوتر دیده می شود که نماد روح انسان است.

تفسیر پرهای سفید رنگ: به معنای روح بخشیدن و معنی دادن به علامت و مراسمِ محرم می باشد. بطور کلی، کبوتر در فرهنگ عوام مفهوم پیام رسان را داشته و نشانه انتقال پیام عاشورا به جهانیان می باشد.

طاووس: نماد روح انسان است. در فرهنگ عامیانه مردم، به باوری در رابطه با طاووس بر می خوریم. طاووسی در روز عاشورا پرهایش را کاملاً باز می کند تا پیکر مطهر شهدای کربلا را از اشعه آفتاب حفظ کند.

در روایتی از امام نهم (ع) نقل شده است: اَلمَهدی طاووسُ الجَنَّه. یعنی: مهدی (عج) طاووس بهشت است. بطور کلی در باورهای عامیانه مردم، طاووس، نماد امام زمان(عج) بوده و در جایی دیگر، نماد زیبایی است.

آهو: نماد امام رضا(ع)، ضامن آهو، می باشد. این نماد ایرانی بوده و در فرهنگ مردم، نشانه مهربانی و رئوفت است.

پرهای بلند: پر های زیادی در رنگ های سفید، سبز، زرد، سیاه، قرمز و نارنجی، بر روی علامت ها دیده می شود.

پر های سبز و سیاه رنگ، مختص به ائمه اطهار بوده و پر های قرمز و نارنجی رنگ، مختص به یزیدیان و کفار است. معمولاً در روز تاسوعا، رنگ پرها سفید بوده و آنها را در روز عاشورا با رنگ قرمز معاوضه می کند.

در باوری دیگر، درروز عاشورا، پر های قرمز رنگ موجود در روی علامت ها، مفهوم شهادت یاران باوفای امام حسین (ع) را در اذهان، تداعی می کند. مفهوم پر های زرد رنگ، تداعی کننده کلاهخود جنگجویان است.

مفهوم پر های زرد رنگ، تداعی کننده کلاهخود جنگجویان است.

تیغه های فلزی علامت: در فرهنگ عامه مردم،تعداد این تیغه ها باید فرد باشد؛ و تعدادشان از سه الی سیزده عدد، در نوسان است. تعداد سیزده عدد تیغه در علامت ها، نشانه ای از دوازده امام معصوم(از امام علی(ع) تا امام مهدی (عج) ) و یک تیغه دیگر هم نماد یک امام غایب حضرت مهدی (عج) است. هر تیغه فلزی، در علامت ها،مختص به یک امام است.

معمولاً، این تیغه ها بشکل سرو بوده و مفهوم عروج شهدای کربلا را در اذهان تداعی می کنند. بر روی این تیغه هایِ فلزی، احادیث و آیات نورانیِ قران،نوشته شده است. در باور های عامیانه مردم کرمانشاه، تیغه بزرگ وسط هر علامت، نماد بادبان کشتی حضرت نوح (ع) بوده و تمام اشکال پرندگان و حیوانات موجود در روی علامت، نشانه موجوداتی هستند که از هر گروه در کشتی حضرت نوح(ع) حضور داشته و نجات یافتند.

مار: مار، در فرهنگ عامه نشانه مرگ و نیستی است و از آن، بعنوان نماد محافظت، نیز استفاده می شود.

خروس: در فرهنگ عامه، خروس نشانه اذان گویی است و در معنا، موجود باغیرتی است. مسلمانان در گذشته پیام ها و اخبار مهم خود را پس از گفتن اذان، بگوش مردم می رساندند. خروس، بر روی علامت، نماد خبر و پیام رسانی شهادت یاران باوفای امام حسین(ع) در کربلا، است.

مرغ رُخ: صورتی شبیه به انسان داشته و پرنده ای تاج دار است. یعنی ترکیبی از انسان و پرنده است که در کناره های علامت قرار گرفته اند. این مرغ، در فرهنگ مردم، نماد نگهبانی و حفاظت از کل عالم می باشد.

شتر: این نشان در بعضی از علامت ها دیده شده و نمادی از اسارت بردن اهل بیت مطهر (ع) می باشد. درزمان اسارت بردن به شام با شتر.

پنجه دست: پنجه دست، در باورهای عامیانه مردم نماد قمر بنی هاشم است.این نشانه، در بعضی باورها، پنج تن آل عبا را در ذهن تداعی می کند.

کُتَل kotal و عَلَم alam

به اسبی که در زمان عزاداری تاسوعا و عاشورای حسینی می گردانند؛ کُتَل گفته می شود. در ایام تاسوعا و عاشورای سال های قبل، از کُتَل، بعنوان یکی از نشانه های عزاداری استفاده می شد و یک نفر علمی را در کنار کُتَل، نگه می داشته است. معمولاً، اسبی را با پارچه های سیاه رنگ می پوشاندند و سپر، زره، شمشیر، وکلاهخودی سبزرنگ کُتَل را بر زینِ اسب آویزان می کردند. امروزه بندرت از kotal استفاده می شود.

در گذشته و در مراسم ختم و یاد بود اهالی کرمانشاه، از عَلَم و کُتَل، استفاده می شده است و به این مراسم در اصطلاح محلی، چَمَری čamari گفته می شود.

حوزه و گستره جغرافیایی مراسم چمری čamari بقرار زیر است:

در گذشته: شهرستان هایِ کرمانشاه(ماهی دشت، جلالوند، عثمانوند) ،هرسین، گیلانغرب، اسلام آباد غرب، کرند غرب، سرپل ذهاب و قصر شیرین. امروزه: شهرستان های کرمانشاه و گیلانغرب و هرسین.

قابل ذکر است: امروزه، مراسم چَمَری čamari بندرت و بصورت اتفاقی برگزار می شود. هم اکنون، در این مراسم کُتَل kotal و عَلَم alam ،،کاربردی ندارد؛ اما بقیه مراحل انجام می پذیرد.

کُتَل، در زبان کردی به اسبی گفته می شود که در مراسم سوگواری رسمی مورد استفاده قرار می گیرد. آماده ساختن اسب مورد نظر، بدین شرح است: ابتدا چادری سیاه رنگ را روی کمر اسب بسته و تفنگ و دوربین متوفی را پس از قرار دادن زین، از قسمت برآمده آن قاش qâš ، یا قاچ qâč آویزان و لباس های متوفی را بر روی زین قرار می دهند.

معمولاً مراسم چَمَری čamari برای افراد سرشناس، شجاع و مبارز، مهمان نواز و باغیرت و در اکثر موارد، این مراسم برای متوفیِ مرد برگزار می شود؛ اما این مراسم در استان کرمانشاه، برای چند نفر زن نیز، انجام پذیرفته است. البته خیلی بندرت و بصورت اتفاقی.

منبع: دانا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.dana.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «دانا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۴۸۹۱۲۹۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

برگزاری یادواره‌ شهید شیرودی در یادمان این شهید

امیر سلیمان طاهری در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: با حضور مردم شهیدپرور کرمانشاه و سایر استان‌های کشور مراسم گرامیداشتی به مناسبت سالروز رشادت شهید شیرودی در عملیات آزادسازی بازی دراز در یادمان شهید شیرودی برگزار خواهد شد.

وی افزود: این مراسم چهارشنبه ۱۹ اردیبهشت‌ماه در یادمان شهید شیرودی واقع در تپه روستای زرین‌جوب در شهرستان سرپل‌ذهاب با حضور عموم مردم و مسئولان لشکری و کشوری برگزار خواهد شد.

فرمانده قرارگاه منطقه‌ای غرب نزاجا تصریح کرد: سخنران ویژه این مراسم سرتیپ دوم محسن صادق‌نیا، مدیر حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس نیروی زمینی ارتش خواهد بود.

کد خبر 6100003